Đề xuất miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, thu nhập cá nhân cho tổ chức, cá nhân hoạt động tại trung tâm tài chính quốc tế

Xây dựng trung tâm tài chính: Tại sao lựa chọn TP Hồ Chí Minh và Đà Nẵng?

Trong bối cảnh chuyển đổi số, cách mạng công nghệ 4.0, khi mà các giao dịch tài chính, ngân hàng có thể được thực hiện 24/7, câu hỏi đặt ra là liệu có cần thiết phải xây dựng một trung tâm tài chính đặt tại một địa điểm cụ thể nào đó hay không, liệu việc xây dựng một trung tâm hoạt động hoàn toàn trên nền tảng số sẽ mang tầm nhìn chiến lược hơn?

Trả lời cho vấn đề này, ThS. Lưu Ánh Nguyệt, Phó Trưởng Ban Phát triển Thị trường Tài chính, Viện Chiến lược và Chính sách Kinh tế - Tài chính, Bộ Tài chính cho biết, việc thiết lập trung tâm tài chính quốc tế tại thành phố/khu vực nhất định là cần thiết kể cả trong thời đại chuyển đổi số, bởi khi đó, trung tâm này sẽ được đặt dưới sự quản lý của chính quyền địa, được cam kết sự ổn định tài chính cũng như loại trừ các rủi ro.

ThS. Lưu Ánh Nguyệt khẳng định, chiến lược xây dựng trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam là phù hợp với định hướng được nêu tại Đại hội XIII của Đảng, đến năm 2030 nước ta trở thành nước đang phát triển, công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045 thành nước phát triển, thu nhập cao, và trung tâm tài chính quốc tế là một trong các đột phá chiến lược.

Với sự hình thành trung tâm tài chính quốc tế, Việt Nam có thể trở thành điểm đến kết nối thị trường tài chính toàn cầu, thu hút tổ chức tài chính quốc tế và dòng vốn đầu tư. Bên cạnh đó, sẽ tăng cường huy động - phân bổ hiệu quả nguồn lực, tạo đột phá về thể chế, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Về định hướng phát triển, TP. Hồ Chí Minh hướng tới mức độ là trung tâm tài chính quốc tế toàn cầu và ở Đà Nẵng là trung tâm tài chính quốc tế có mức độ khu vực. Sự khác biệt về định hướng để tránh sự cạnh tranh của hai trung tâm ngay trong nước. Có thể thấy, hai thành phố đang sở hữu những yếu tố quan trọng để xây dựng trung tâm tài chính quốc tế, như: Vị trí địa lý chiến lược, môi trường kinh doanh thuận lợi, hạ tầng tài chính, công nghệ thông tin, giao thông,....

Tuy nhiên, để tận dụng được những lợi ích mà trung tâm tài chính quốc tế được kỳ vọng mang lại, đòi hỏi có các quy định chuyên sâu và sự kết nối giữa trung tâm tài chính trong nước và trung tâm tài chính quốc tế. Đây là bài toán nan giải dành cho cơ quan quản lý.

Cạnh tranh với các trung tâm tài chính trong khu vực: Lợi thế và thách thức của Việt Nam

Trong bảng xếp hạng trung tâm tài chính toàn cầu số 37 do tổ chức Z/Yen Partners (Anh) và Viện Phát triển Trung Quốc công bố, thành phố Hồ Chí Minh đã được công nhận là một trung tâm tài chính, đứng thứ 98 trong 119 thành phố được xếp hạng, tăng 7 bậc so với năm ngoái. Tuy nhiên, thứ hạng này vẫn thấp hơn Bangkok (Thái Lan) và Jakarta (Indonesia), cho thấy trước mắt, Việt Nam cần nỗ lực để cạnh tranh với các trung tâm tài chính trong khu vực như Thái Lan, Singapore, Hong Kong.

ThS. Lưu Ánh Nguyệt chỉ ra, các yếu tố thuận lợi để xây dựng trung tâm tài chính quốc tế ở Việt Nam đó là vị trí địa lý chiến lược, hội nhập kinh tế sâu rộng. Ngoài ra, Việt Nam cũng đang tích cực cải thiện thể chế, pháp lý, môi trường đầu tư; kinh tế vĩ mô ổn định. Ở TP. Hồ Chí Minh cũng đã có các thiết chế thị trường tài chính hiện đại, kinh tế năng động, thành phố này vào danh sách đánh giá GFCI từ năm 2022.

Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại những thách thức nhất định. Đơn cử như về hạ tầng và thể chế, hạ tầng kinh tế - xã hội có đóng góp tích cực nhưng còn thiếu đồng bộ, giao thông quá tải, mất cân đối giữa các loại hình vận tải. Bên cạnh đó, khung pháp lý chưa đáp ứng chuẩn quốc tế, thiếu quy định về giao dịch xuyên biên giới, bảo vệ nhà đầu tư. Cạnh tranh khu vực cũng ngày càng gay gắt như các trung tâm tài chính quốc tế khác đã có nền tảng mạnh và chính sách thu hút hấp dẫn. Ngoài ra, Việt Nam chưa tự do hóa tài chính đầy đủ, hạn chế về công nghệ và an ninh mạng…

Trước thực tế như trên, TP. Hồ Chí Minh phù hợp với mô hình bán cổ điển, gắn kết giữa giao thương, công nghệ, thị trường vốn và dịch vụ tài chính, còn Đà Nẵng phù hợp với mô hình thế hệ mới, tích hợp khu thương mại tự do, dịch vụ tài chính xanh, quản lý rủi ro, ngoại hối.

Một số đề xuất trong xây dựng trung tâm tài chính tại Việt Nam

Theo Ths. Lưu Ánh Nguyệt, việc đầu tiên khi muốn xây dựng trung tâm tài chính quốc tế đó là cần hoàn thiện thể chế linh hoạt, hiện đại. Cụ thể, xây dựng khung pháp lý minh bạch, phù hợp thông lệ quốc tế, cho phép thử nghiệm mô hình mới như fintech, nền tảng số. Đồng thời, áp dụng mô hình sandbox như Singapore với quy trình cấp phép nhanh và bảo vệ nhà đầu tư tốt. Song song với đó là tăng cường giám sát rủi ro theo tiêu chuẩn quốc tế, đảm bảo sự ổn định và minh bạch thị trường.

Thứ hai là phát triển hạ tầng tài chính và công nghệ. Trong đó, xây dựng hệ thống thanh toán hiện đại, kết nối toàn cầu, phát triển khu tài chính kỹ thuật số, hỗ trợ startup, fintech thử nghiệm dịch vụ mới; ứng dụng AI, Blockchain, Big Data trong giao dịch, quản lý dữ liệu và bảo mật tài chính.

Thứ ba, về chính sách thuế, cần miễn/giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, thu nhập cá nhân cho tổ chức, cá nhân hoạt động tại trung tâm tài chính quốc tế. Có thể học tập kinh nghiệm từ một số nước như Thổ Nhĩ kỳ đã miễn thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế giao dịch ngân hàng và bảo hiểm cho doanh nghiệp tại trung tâm tài chính quốc tế (IFC). Đồng thời, cần đề xuất ưu đãi vượt trội cho ngân hàng nước ngoài chuyển trụ sở, chi nhánh vào Việt Nam.

Thứ tư, cần đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm thiểu thủ tục đăng ký, cấp phép cho tổ chức tài chính nước ngoài; phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, hợp tác với các đại học, viện nghiên cứu để đào tạo chuyên sâu về tài chính, công nghệ, phân tích dữ liệu… Ngoài ra, cần thu hút chuyên gia quốc tế trong lĩnh vực ngân hàng, tài chính, fintech; áp dụng chính sách visa đặc biệt cho nhân tài toàn cầu hoạt động trong lĩnh vực tài chính số.